Nederlandse bedrijven, (semi-) publieke instellingen en maatschappelijke  organisaties roepen op tot norm voor Netto Natuurwinst bij bouw- en  ontwikkel projecten

Netto Natuurwinst maakt bouwen, projectontwikkeling én natuurherstel tegelijkertijd  mogelijk.

Wij, een alliantie van grote Nederlandse bedrijven, (semi-) publieke instellingen en  natuurorganisaties, samen met een groeiend netwerk van partners, zetten ons in om  de Nederlandse economie te ontwikkelen en tegelijkertijd winst voor de natuur te  boeken. Als koplopers hebben wij de afgelopen jaren al enorme stappen gezet met  natuurinclusief ontwerpen, bouwen, beheren en financieren. Samen met ecologen  bedenken we natuurinclusieve oplossingen voor de woningopgave, infrastructuur,  drinkwatervoorziening en waterbeheer. Samen laten we zien dat bouw- en  ontwikkelprojecten niet ten koste hoeven te gaan van de natuur, maar juist kunnen  bijdragen aan meer natuur.

Coalitie van bouwbedrijven, natuurorganisaties, financiële instellingen, netbeheerders en andere toonaangevende bedrijven die tijdens NiM25 het Manifest Netto Natuurwinst presenteert en pleit voor een landelijke, gestandaardiseerde aanpak voor natuurwinst.

Wij zijn klaar voor de volgende stap: een wettelijke norm voor het realiseren van  Netto Natuurwinst bij bouw- en ontwikkelprojecten. Waarom is deze volgende stap  nodig? In plaats van het huidige systeem met eisen en verwachtingen die verschillen  van locatie tot locatie, gelden dan landelijk dezelfde regels voor iedereen. Deze  eenduidigheid en voorspelbaarheid zullen ontwikkeling- en bouwprojecten  versnellen. Een norm biedt bovendien een stabiel en voorspelbaar  investeringsklimaat voor bijdragen aan biodiversiteit en zorgt ervoor dat  natuurinclusieve koplopers niet uit de markt worden geprijsd door partijen met  minder ambitie. Kortom: een Netto Natuurwinst-verplichting draagt bij aan een gelijk  speelveld, investeringszekerheid en het doorbreken van de impasse in  vergunningverlening. 

We nodigen beleidsmakers en publieke en private partijen uit om deze stap samen  met ons te zetten. Daarbij laten wij ons inspireren door het Verenigd Koninkrijk, waar Biodiversity Net Gain is opgenomen in de wet- en regelgeving. Wij adviseren  beleidsmakers in Nederland dit voorbeeld te volgen en Netto Natuurwinst ook hier  onderdeel te maken van wet- en regelgeving.

Hoe werkt Netto Natuurwinst?

Netto Natuurwinst vraagt ontwikkelaars en opdrachtgevers om bij ieder bouw- en  ontwikkelproject méér natuur te realiseren dan er voorafgaand aan de  projectontwikkeling was. Dit betekent dat de natuur na bouwen of ontwikkelen beter  moet zijn dan ervoor. In simpele woorden: als er natuurschade optreedt door iets te  bouwen, moet je daarna meer natuur teruggeven dan je hebt weggehaald.

Bij voorkeur realiseren we Netto Natuurwinst op de projectlocatie zelf. Mocht dit toch  niet mogelijk zijn, dan mag je die natuurwinst ergens anders in de omgeving creëren  — dus in de buurt van het project, maar niet noodzakelijk precies op dezelfde plek.  Het is belangrijk dat de natuur er per saldo op vooruitgaat. Hiervoor kunnen  ontwikkelaars bijvoorbeeld ook samenwerken met andere gebiedsbeheerders in een  marktmechanisme. 

Waarom is Netto Natuurwinst nodig?

Een florerende natuur levert Nederland ontzettend veel op: schoon drinkwater,  bescherming tegen zeespiegelstijging, droogte en overstromingen, een gezonde  bodem voor voedselproductie en een prettige en gezonde leefomgeving. Recent  onderzoek¹ toont bovendien aan dat natuurherstel ook ten minste 129 miljard euro  bijdraagt aan de economie.

Helaas is het slecht gesteld met biodiversiteit in Nederland². De kwaliteit van het  bodem- en watersysteem is onvoldoende: Nederland is een van de hekkensluiters bij  het realiseren van Europese natuur- en waterdoelen. Dit is slecht voor de natuur én  de economie, omdat veel sectoren afhankelijk zijn van de natuur voor hun  economische activiteiten. De stikstofimpasse en slechte waterkwaliteit leiden tot een  crisis in vergunningverlening. De woningbouw en kritieke infrastructuurprojecten,  zoals dijken en drinkwatervoorzieningen, lopen vast.

Investeringen in het herstel van natuur, klimaatadaptatie, en het bodem- en  watersysteem blijven achter. Dit terwijl uit onderzoek³ blijkt dat Nederland tot 2050  nog zo’n 76 miljard euro nodig heeft om de natuur te herstellen. Deze  investeringsopgave kan slagen, maar alleen als de publieke en private sector  samenwerken. 

Ons voorstel

We roepen formerende partijen en het nieuwe kabinet op om Netto Natuurwinst  stapsgewijs op te nemen in wet- en regelgeving. En om in de aanloop daar naartoe  een uitgebreide verkenning te doen naar een werkbare, landelijke systematiek. We  combineren lessen uit het Verenigd Koninkrijk met een doorvertaling naar de  specifieke Nederlandse context.

Deze oproep betekent niet dat we publieke en private partijen allerlei extra  verplichtingen willen opleggen. Netto Natuurwinst is juist bedoeld om deze partijen in  staat te stellen om slimmer en efficiënter aan bestaande regels te voldoen, zoals de Omgevingswet, de Kaderrichtlijn Water, Vogel- en Habitatrichtlijnen en niet financiële rapportageverplichtingen. Ontwikkelaars moeten op dit moment al tijdens  vergunningstrajecten of aan opdrachtgevers kunnen aantonen dat zij de natuur  beschermen of zelfs herstellen. Netto Natuurwinst geeft iedereen overal dezelfde  systematiek en praktische handvatten om dit aan te tonen. Door het voor publieke en  private partijen makkelijker te maken om natuur mee te nemen in de bedrijfsvoering,  helpt het Nederland om bestaande beleidsdoelen op het gebied van natuur te  behalen. Denk bijvoorbeeld aan de Europese Natuurherstelverordening. 

Het aanbod van de natuurinclusieve koplopers

De invoering van Netto Natuurwinst in de wet- en regelgeving vergt tijd. In de  tussentijd gaan wij als koplopers al aan de slag met het uitwerken van de  Nederlandse variant van Netto Natuurwinst:

• In 2026 stellen we een kader en de bijbehorende ontwerpprincipes voor  Netto Natuurwinst op. Dit doen we met een brede groep van experts vanuit  de verschillende private en publieke partijen om tot een gedragen opzet te  komen.
• Deelnemende bedrijven en overheden gaan experimenteren met Netto  Natuurwinst als norm en aan de slag met de eerste pilots.
• We schatten in dat vanaf 2027 publieke opdrachtgevers, de markt, en circa  twintig procent van de ontwikkelprojecten zich vrijwillig committeren aan de  systematiek van Netto Natuurwinst. Vanaf 2028 voeren we het stapsgewijs in  wet- en regelgeving in. 

Nederland heeft behoefte aan praktische manieren om invulling te geven aan  enorme opgaven: woningbouw, de energietransitie, waterveiligheid en meer. Dit gaat  niet ten koste van andere uitdagingen, zoals het snelle verlies van biodiversiteit.  Netto Natuurwinst stelt de Rijksoverheid en publieke en private partijen in staat om  samen te werken aan zo’n praktische oplossing. Daarmee brengen we de  oplossingen van deze grote uitdagingen dichterbij en maken we Nederland  tegelijkertijd groener. 

Getekend,

---

^[1] Impact Assessment Europese Natuurherstelverordening (2024)

^[2] Nationaal Dashboard Biodiversiteit

^[3] Impact Assessment Europese Natuurherstelverordening (2024)